بیمهٔ اجباری تأمین اجتماعی یکی از مهم‌ترین انواع بیمه‌های اجتماعی در ایران است که تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی قرار دارد.
این بیمه به منظور حمایت از کارگران، کارمندان و شاغلان در برابر مخاطراتی مانند بیماری، ازکارافتادگی، بیکاری، بازنشستگی و فوت طراحی شده است.
🔹 پایه‌های قانونی بیمهٔ اجباری تأمین اجتماعی
– قانون تأمین اجتماعی (مصوب ۱۳۵۴ و اصلاحات بعدی)
– قانون کار جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱۳۶۹)
– تصویب‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
🔹 افراد تحت پوشش بیمهٔ اجباری
طبق قانون، افراد زیر مشمول بیمهٔ اجباری تأمین اجتماعی هستند:
1. کارگران و کارمندان بخش خصوصی و دولتی (با قرارداد، پیمانی یا موقت)
2. شاغلان در کارگاه‌های مشمول قانون کار (با حداقل یک کارگر)
3. کارآموزان و داوطلبان کار تحت پوشش مؤسسات آموزشی و کاریابی
4. صیادان، کشاورزان و دامداران (در صورت داشتن پروانهٔ کسب یا عضویت در اتحادیه‌های مربوطه)
5. قراردادی‌های نیروهای مسلح و نهادهای عمومی (در برخی موارد خاص)
🔹 موارد تحت پوشش بیمهٔ اجباری
1. بیمهٔ درمانی (پوشش هزینه‌های پزشکی، بیمارستانی و دارویی)
2. مزایای بارداری و زایمان (مرخصی با حقوق و کمک هزینه زایمان)
3. بازنشستگی (پرداخت مستمری پس از رسیدن به سن قانونی یا داشتن سابقهٔ کافی)
4. ازکارافتادگی (پرداخت مستمری در صورت ازکارافتادگی کلی یا جزئی)
5. فوت (مستمری به بازماندگان و کمک هزینه کفن و دفن)
6. بیکاری (در صورت واجد شرایط بودن، پرداخت کمک هزینه بیکاری)
🔹 نحوهٔ محاسبهٔ حق بیمه
حق بیمه به صورت درصدی از دستمزد ماهانهٔ بیمه شده محاسبه می‌شود و بین کارفرما و کارگر تقسیم می‌شود:
| مورد | سهم کارفرما | سهم کارگر | جمع |
|—————|—— – |—— |—- -|
| بیمهٔ پایه | ۲۰% | ۷% | ۲۷% |
| بیمهٔ بیکاری | ۳% | ۰% | ۳% |
| جمع کل | ۲۳% | ۷% |۳۰% |
🔸 حداقل و حداکثر مبلغ مشمول بیمه:
– حداقل: مطابق حداقل دستمزد سالانه مصوب شورای عالی کار
– حداکثر: معمولاً ۷ برابر حداقل دستمزد
🔹 تعهدات کارفرما
– ثبت نام کارگران در سازمان تأمین اجتماعی ظرف ۳۰ روز از شروع به کار
– پرداخت سهم بیمهٔ کارگر و کارفرما تا پایان ماه بعد
– ارائه لیست حقوق و دستمزد به سازمان تأمین اجتماعی
– در صورت تاخیر در پرداخت، جریمهٔ تأخیر (معمولاً ۲% در ماه) اعمال می‌شود.
🔹 جریمه‌های عدم پرداخت بیمه
– تذکر کتبی و پیگرد قانونی
– پرداخت جریمهٔ مالی
– محرومیت از برخی خدمات دولتی
– مسئولیت کیفری در صورت تخلف جدی
🔹 مراحل ثبت نام و پیگیری
1. ثبت نام کارفرما و کارگر در سامانهٔ تأمین اجتماعی ([www.es.tamin.ir]
2. پرداخت حق بیمه از طریق بانک‌های عامل یا سامانه‌های الکترونیکی
3. استحقاق درمان (برای بیمه شده و خانواده)
4. پیگیری مستمری و مزایا از طریق شعبهٔ تأمین اجتماعی مربوطه
🔹 جمع‌بندی
بیمهٔ اجباری تأمین اجتماعی یک نظام حمایتی کلیدی برای شاغلان است که امنیت مالی و سلامت آن‌ها را در شرایط مختلف تضمین می‌کند.
کارفرمایان موظفند نسبت به ثبت‌نام و پرداخت به موقع حق بیمه اقدام کنند، در غیر این صورت با جریمه‌های سنگینی مواجه خواهند شد.
